نشریه 714 (سال چاپ 1401):
نشریه 714 با عنوان ” دستورالعمل طراحی سازه ای و الزامات و ضوابط عملکردی و اجرایی نمای خارجی ساختمان ها” در سال 1401 به منظور توجه بیشتر به نحوه اجرا، ایمنی و عملکرد موثر مصالح مختلف به کار رفته در انواع نماهای مرسوم در کشور و هم چنین پایداری و مقاومت کافی آن ها در برابر بارهای وارده بر سازه از قبیل بارهای لرزه ای، بار باد، بار ضربه و اثرات محیطی ارائه شده است تا در کنار ایجاد ظاهر زیبا برای نمای ساختمان ها نقش پوششی مقاوم و ایمن برای سازه ها را نیز ایفا کند. در فصل الزامات طراحی و اجرای نماهای خاص از این نشریه مطالبی در رابطه با انواع، اجزا و نحوه نصب سیستم نمای دارای عایق حرارتی خارجی (EIFS) ارائه گردیده است که در ادامه به صورت چکیده آورده می شود.
نمای EIFS بسیار متنوع بوده و در ساخت سازه های جدید و یا سازه های موجود بر روی دیوارهای بتنی، دیوارهای خشک یا مصالح بنایی قابل اجرا بوده و به دلیل وجود فوم عایق باعث کاهش مصرف انرژی در ساختمان شده و هم چنین امکان اجرای آسان جزییات با بافت و رنگ های متنوع بر روی فوم عایق را فراهم می نماید.
سیستم EIFS تشکیل شده از یک لایه فوم عایق پلی استایرن، الیاف شیشه مقاوم به قلیا، یک لایه پوشش پایه و یک لایه پوشش نهایی تشکیل شده است که ظاهر این نما بسیار شبیه به نمای سیمانی بوده و به دو دسته نمای EIFS پایه پلیمری (PB) یا( EIFS با پوشش نرم )و نمای EIFS پلیمری اصلاح شده (PM) یا ( EIFS با پوشش سخت) تقسیم می شود.
در نمایEIFS نوع PB ، عایق مورد استفاده ورقه های پلی استایرن منبسط شده می باشد که به لایه زیرین چسبانده می شود سپس لایه نهایی با ضخامت تقریبی 3 میلی متر متشکل از شبکه الیاف، پوشش پایه و پوشش نهایی برروی عایق اجرا می گردد.
در نمای EIFS نوع PM، از پلی استایرن اکسترود شده استفاده می گردد که با وسایل اتصال مناسب به لایه زیرین متصل می گردد. در ضمن پوشش پایه بایستی با ضخامت حداقل 6 میلی متر و از نوع سیمان پرتلند اصلاح شده با پلیمر اجرا گردد.
مراحل نصب اجزای نمای EIFS مطابق با نشریه 714:
- اجرای لایه هوابند بر روی دیوار پشتیبان
- قرار دادن عایق بر روی نوارهای چسباننده عایق(اجرا شده در شکاف های پشت عایق)(تصویر یک)
- صاف کردن سطح لایه عایق
- پوشاندن لبه های انتهایی صفحات عایق با استفاده از شبکه الیاف شیشه مقاوم به قلیا در اطراف بازشو ها
- اجرای لایه پوشش پایه
- پاشیدن لایه پوشش نهایی و یا اجرای آن توسط ماله بر روی سطح
از نظر نشریه 714 اجرای درزهای انبساطی و لرزه ای در این نما الزامیست و بایستی در محل های زیر اجرا گردد:
- در تراز زیر تیر طبقات
- در محل مجاورت نمای EIFS با نمای از مصالح متفاوت
- در محل تغییرات جلوآمدگی یا تورفتگی نما
تصویر 1: نمای EIFS بر روی دیوار بتنی یا بنایی
تصویر 2: روش های مختلف چسباندن عایق به دیوار پشتیبان
تصویر 3: قرار دادن شبکه الیاف در اطراف بازشوها
تصویر 4: جزئیات درزهای لرزه ای و انبساطی در دیوار نما EIFS
نمای EIFS مقاوم در برابر ضربه:
تفاوت این نوع نمای EIFS با نوع استاندارد آن در تعداد لایه های پایه می باشد که در نوع مقاوم در برابر ضربه دو لایه پایه اجرا می گردد که ضخامت شبکه الیاف لایه اول آن بیش از ضخامت شبکه الیاف متداول در نوع استاندارد آن می باشد. این تفاوت باعث افزایش مقاومت این نوع نمای EIFS در برابر ضربات احتمالی وارده خواهد شد.
تصویر 5: جزئیات نمای EIFS مقاوم در برابر ضربه که شامل دو شبکه الیاف است
نمای EIFS دارای زهکش:
اجرای نمای EIFS به دو صورت انجام می گیرد. در روش اول مطابق تصویر 6 تعدادی شیار های کوچک عمودی در پشت صفحه عایق که چسبانده می شود تعبیه شده است. همانطور که در تصویر 7 مشخص می باشد، در روش دوم صفحات عایق با مهار مکانیکی به لایه زیرین متصل می گردد و یک لایه بالشتکی (معمولا از جنس پلاستیک) و پوشش برای جلوگیری از نفوذ هوا در پشت صفحه عایق اجرا می شود. به منظور زهکشی بایستی یک نبشی پلاستیکی سوراخ دار در تراز هر طبقه قرار داده شود تا امکان زهکشی فراهم گردد.
تصویر 6: نمای EIFS دارای زهکش از نوع صفحه عایق با شیارهای عمودی
تصویر 7: نمای EIFS دارای زهکش با استفاده از صفحه عایق بین پوشش هوابند و عایق
آیین نامه ASTM E2568-17:
استاندارد ASTM E2568 در رابطه با سیستم نمای عایق خارجی دیوارها (سیستم EIFS) تنظیم شده است که به عنوان پوشش خارجی دیوارهای غیر باربر خارجی که در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم بوده و بسته به نیاز و کاربری پروژه می تواند در برابر آتش مقاوم باشد و یا مقاومت کافی در برابر آتش سوزی را نداشته باشد.
سیستم EIFS در واقع متشکل از صفحات عایق از جنس پلی استایرن منبسط شده می باشد که با چسب مخصوص و یا قطعات اتصال کافی بر روی سطح زیرین قرار گرفته، از یک پوشش پایه و اولیه (BASE COAT) ،مش الیاف شیشه و یک پوشش نهایی محافظ تشکیل شده است.
آزمایشات مربوط به عملکرد سیستم
|
ویژگی ها |
استاندارد مربوطه |
حداقل نتایج قابل قبول |
|
هوازدگی (در اثر تابش اشعه UV و رطوبت و تغییرات آب و هوایی) |
G153 G155 |
بعد از 2000 ساعت تحت بررسی و مشاهده (با بزرگنمایی 5 برابر) نباید هیچ اثر زیان بار و مخربی دیده شود. (منظور از اثر زیان بار و مخرب: هرگونه ترک و شکست و شکاف، خوردگی، زنگ زدگی، برآمدگی، پوسته پوسته و لایه لایه شدن می باشد) |
|
چرخه یخ و ذوب |
E2485 |
تحت بررسی و مشاهده (با بزرگنمایی 5 برابر) نباید هیچ اثر زیان بار و مخربی دیده شود.
|
|
آزمون افشانه نمک ( تست Salt spray) |
B117 |
بعد از قرار گیری در معرض یک دوره 300 ساعته نباید هیچ اثر زیان بار و مخربی دیده شود. |
|
چسبندگی کششی |
E2134 C297/C297M |
بایستی هیچ گونه شکست و جداشدگی در لایه چسب، پوشش اولیه و نهایی ایجاد نگردد. برای مقادیر آزمایش بیشتر از 103 کیلوپاسکال جداشدگی کامل چسب مورد قبول می باشد. |
|
نفوذ آب |
E331 |
طراحی پوشش خارجی دیوار بایستی به نحوی باشد که باران های شدید همراه با باد موجب نفوذ آب به شیار های عمودی، نقاط محیطی بازشو ها، محل تقاطع با مصالح مختلف در نما نشود البته این میزان نفوذ در حالتی بررسی میگردد که به مدت 2 ساعت آب با فشار 299 پاسکال به سطوح مورد آزمایش وارد شود. |
|
مقاومت در برابر رطوبت و تماس با آب |
D2247 |
بعد از قرار گیری در معرض آب به مدت 14 روز نباید هیچ اثر زیان بار و مخربی دیده شود. |
آزمایشات مربوط به عملکرد سیستم در برابر آتش سوزی
|
مشخصات |
استاندارد مربوطه |
حداقل نتایج قابل قبول |
|
آزمایش آتش سوزی چند طبقه در مقیاس کامل Full-scale multi-story fire test |
ANSI/NFPA 285 |
1- مقاومت در برابر گسترش عمودی شعله از طریق مرکز پانل از یک طبقه به طبقه مجاور 2- مقاومت در برابر انتشار و گسترش آتش بر روی سطوح خارجی سیستم 3- مقاومت در برابر گسترش عمودی شعله بر روی سطوح داخلی سیستم از یک طبقه به طبقه مجاور 4- مقاومت در برابر گسترش جانبی شعله از منشا آتش به فضاهای مجاور |
|
مقاومت در برابر احتراق |
ANSI/NFPA 268 |
عدم اشتعال سطوح تا زمانی که در معرض گرمای 12.5 کیلووات در هر متر مربع قرار می گیرد. |
|
سوختگی سطوح |
E84 |
صفحه عایق و پوشش مسلح به الیاف شیشه هرکدام به صورت جداگانه بایستی میزان گسترش شعله آن مطابق با استاندارد مربوطه باشد. |
آزمایشات مربوط به عملکرد سازه ای
|
مشخصات |
استاندارد مربوطه |
حداقل نتایج قابل قبول |
|
بار باد |
E330 |
مقایسه مقادیر بار باد فشاری و مکشی با مقادیر مجاز آیین نامه ای |
آزمایشات مربوط به ضربه
|
مشخصات |
استاندارد مربوطه |
حداقل نتایج قابل قبول |
|
مقاومت در برابر ضربه |
E2486 |
مقاومت متعارف: 5.54-2.83 ژول مقاومت متوسط: 10.1-5.56 ژول مقاومت بالا: 17-10.2 ژول مقاومت بسیار بالا: بیش از 17 ژول |
مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان:
امروزه یکی از دغدغه های اصلی در دنیا مسائل و مشکلات زیست محیطی حاصل از مصرف بی رویه سوخت های فسیلی و انرژی های تجدید ناپذیر بوده که موجب پدیده گرمایش زمین و مشکلات فراوان دیگری شده است. با توجه به این که ساخت و ساز در تمامی کشور های توسعه یافته و پیشرفته نقش بزرگی در به کارگیری و مصرف انرژی ایفا می کند، این کشورها اقدامات و تمهیدات زیادی را در راستای بهبود میزان مصرف انرژی به کار گرفته اند. به عنوان نمونه می توان به طراحی و اجرای “ساختمان های با مصرف انرژی نزدیک به صفر“ در کشور های اروپایی اشاره کرد که از سال 2020 به صورت اجباری به کار گرفته شده است. در کشور ما نیز با توجه به عدم رعایت الگوی مصرف مناسب انرژی و هم چنین با توجه به گسترش ساخت و ساز در کشور به خصوص در سال های اخیر در کنار مشکلات زیست محیطی موجود، وجود الزامات و قوانین موثر در راستای بهبود الگوی مصرف انرژی حیاتی محسوب می شود. لذا در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان( ویرایش سال 1399) ضوابط و مقررات لازم به منظور طراحی و اجرای بهینه پوسته های خارجی ساختمان ها، تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان از حیث مصرف انرژی بیان شده است.
یکی از مهم ترین الزامات این مبحث در رابطه با دست یابی به حداقل رده انرژی مورد قبول در ساختمان ها می باشد.
رده انرژی ساختمان (EC): شاخصی می باشد که حد مصرف انرژی در ساختمان را مشخص می کند.
رعایت ضوابط عمومی مبحث 19 مقررات ملی ساختمان برای کلیه ی ساختمان ها به منظور تامین رده انرژی EC اجباری بوده که در صورت تمایل برای طراحی ساختمان های کم انرژی (EC+)، بسیار کم انرژی (EC++) و یا ساختمان با مصرف انرژی نزدیک به صفر(ECnZ) بایستی از ضوابط تکمیلی مبحث 19 مقررات ملی ساختمان بهره گرفت که در حال حاضر دست یابی به رده انرژی EC+، EC++ و ECnZ اختیاری می باشد و مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان اجباری بر روی این موضوع ندارد.
|
ساختمان هایی که رعایت مبحث 19 برای آن ها لازم الاجرا می باشد |
ساختمان هایی که رعایت مبحث 19 برای آن ها لازم الاجرا نمی باشد |
|
ساختمان هایی که سرمایش و یا گرمایش آن ها با مصرف انرژی تامین می گردد |
ساختمان های مورد استفاده برای پرورش، نگهداری و تکثیر حیوانات |
|
– |
ساختمان هایی که فضای داخلی آن ها در ارتباط مستقیم با فضای خارجی می باشد( باز بودن فضا برای مدت طولانی) |
|
– |
ساختمان های موقت با دوره بهره برداری حداکثر 2 سال |
|
– |
ساختمان های موجود که اقدامات نوسازی و بهسازی بر روی آن ها با محدودیت مواجه باشد |
ضوابط اجباری مبحث 19 برای بهینه سازی مصرف انرژی در پوسته های خارجی ساختمان ها:
- تمامی عایق های حرارتی استفاده شده در جداره های ساختمان باید دارای گواهی فنی مربوطه باشند و به تاییدیه ناظر ساختمان برسد.
- مقاومت حرارتی جداره های مختلف ساختمان بایستی حداقل دارای مقادیر ( برحسب واحد m2.K/W ) تعیین شده توسط مبحث 19 باشند:
|
جداره های ساختمان |
مقاومت حرارتی حداقل m2.K/W |
|
دیوار |
0.5 |
|
بام |
0.7 |
|
کف در تماس با هوا |
0.65 |
- زمانی که ساختمان مورد نظر با ساختمان کناری به اندازه یک درز انقطاع فاصله داشته باشد بایستی حالات زیر مورد توجه قرار گیرد:
- در صورتی نیاز به عایق کاری حرارتی جداره هایی که در مجاورت ساختمان های دیگر قرار گرفته اند نمی باشد که یا فضای درز انقطاع به صورت کامل پوشیده شده باشد و یا به عایق بودن جداره فضای مجاور اطمینان داشت.
- در صورت پوشیده نشدن درز انقطاع بایستی جداره مورد نظر مشابه جداره ای در نظر گرفته شود که در تماس با فضای خارجی می باشد.
- تمامی درزهای بین عناصر سازه ای بایستی هوابندی شود:
- دیوار و بام
- دیوار و کف
- دیوار و پی
- محل ورود تجهیزات (مانند لوله و کانال) در دیوار، بام و کف
- پنجره و سفت کاری دیوارها
- اجزای تشکیل دهنده داکت ها
- فضاهایی که برای عایق سازی پوسته خارجی آن ها اقداماتی صورت گرفته است نباید با فضاهایی که عایق سازی برای آن ها صورت نگرفته ارتباط داشته باشند.
- درهای ارتباطی فضاهای عایق سازی شده بایستی به صورت خودکار بسته شده و یا از نوع گردان باشند.
